Dlaczego warto stosować adiuwanty? 2017-04-14

W ostatnim czasie na łamach naszego bloga pojawił się cykl artykułów poświęcony czynnikom wpływającym na skuteczność zabiegu ochrony roślin. Bez wątpienia, jednym z najprostszych sposobów na zwiększenie efektywności zabiegu jest zastosowanie środków wspomagających, tzw. adiuwantów. Jak pokazują wyniki prowadzonych przez nas badań umiejętne stosowanie adiuwantów pozwala znacznie zwiększyć ilość pobranego przez rośliny preparatu, co przekłada się następnie na wyższą jego skuteczność i lepszą ochronę naszej plantacji. Na poniższym schemacie przedstawiono czynniki, które na różnych etapach zabiegu ochrony roślin mogą ograniczać (zakłócać) działanie zastosowanych w nim preparatów.

Źródło: Z. Woźnica „Herbologia”, 2012

Jak wynika ze schematu, na skuteczność zabiegu ochrony roślin wpływa wzajemne współdziałanie kilku grup czynników, które decydują o tym, jaka ilość zastosowanego środka: dotrze do powierzchni opryskiwanych roślin ulegnie zatrzymaniu na jej powierzchni (retencji), a następnie zostanie wchłonięta (pobrana) i przemieszczona w roślinie do miejsca działania. Zastosowanie odpowiednich adiuwantów pozwala minimalizować straty praktycznie na każdym z wymienionych etapów i zwiększać tym samym ilość pobranej przez rośliny substancji czynnej.

Ze względu na sposób działania oraz skład chemiczny adiuwanty, podzielić możemy na:

• Modyfikujące – do tej grupy należą m.in. adiuwanty dodawane do formulacji środków ochrony roślin, czy kondycjonery wody, np. Stablix pH. Rolą kondycjonerów wody jest poprawa jej jakości, poprzez zmianę niektórych jej parametrów chemicznych (takich jak pH, czy twardość) i zmniejszenie tym samym jej negatywnego oddziaływania na substancje czynne zawarte w środkach ochrony roślin.
• Aktywujące – głównym ich zadaniem jest ułatwienie wnikania zastosowanych preparatów do wnętrza roślin
  • Surfaktanty – środki powierzchniowo czynne, ich działanie oparte jest przede wszystkim o zmniejszenie napięcia powierzchniowego cieczy roboczej, co zwiększa przyczepność kropel do powierzchni roślin/chwatów (krople są bardzie „elastyczne” i nie odbijają się od ich powierzchni). Ponadto, surfaktanty poprawiają zwilżalność opryskiwanej powierzchni i zwiększają stopień pokrycia roślin cieczą użytkową – krople lepiej się „rozlewają” na powierzchni liści, dzięki czemu pobierane (wchłaniane) są z większej powierzchni. Do tej grupy należy adiuwant Asystent+
  • Adiuwanty olejowe (oleje mineralne, roślinne i ich pochodne) – adiuwanty olejowe zapewniają bardzo dobrą przyczepność kropli do powierzchni opryskiwanych roślin/chwastów, a także wspomagają pobieranie substancji czynnych bezpośrednio przez warstwę wosku (dzięki właściwościom powodującym jego rozpuszczenie). Przykładem adiuwantu olejowego jest Partner+
  • Adiuwanty mineralne – niektóre związki mineralne, jak np. siarczan amonu.
• Wielofunkcyjne – łączą w sobie właściwości adiuwantów modyfikujących i aktywujących

Jako potwierdzenie słuszności i opłacalności łącznego stosowania adiuwantów ze środkami ochrony roślin, chcielibyśmy podzielić się z Wami wynikami ubiegłorocznych doświadczeń polowych z adiuwantami, przeprowadzonych w kukurydzy i pszenicy ozimej.

1. Doświadczenie „adiuwantowe” z herbicydami powschodowymi w kukurydzy

W doświadczeniu ścisłym w  kukurydzy testowaliśmy wpływ łącznego zastosowania preparatu Rimel 50 SG oraz mieszaniny Rimel 50 SG + CornMax 340 SE z adiuwantem Asystent+ zastosowanym w dawkach 0,05 l/ha i 0,1 l/ha, na skuteczność zwalczania chwastów. W celu lepszego zobrazowania wpływu dodatku adiuwantu na skuteczność badanych kombinacji herbicydowych, w każdym bloku doświadczalnym (powtórzeniu) pozostawiono obiekt kontrolny, na którym w ogóle nie wykonano zabiegu herbicydowego oraz obiekt, na którym zastosowano tylko i wyłącznie sam herbicyd (bez adiuwantu). Doświadczenie zostało założone według zamieszczonego niżej schematu:

Dla precyzyjniejszej oceny wpływu adiuwantu na ilość pobranej przez rośliny substancji czynnej preparatu/ów, dawki herbicydów obniżono o 50-60 % w stosunku do zalecanych (dawkę preparatu Rimel 50 SG zredukowano do 30 g/ha, a CornMax 340 SE do 0,4 l/ha). Jak widać na zamieszczonych niżej wykresach przedstawiających procentową skuteczność zwalczania określonych chwastów, zastosowanie adiuwantów, w każdym przypadku powodowało zwiększenie skuteczności chwastobójczej herbicydów. W bloku pierwszym, na tle  preparatu Rimel 50 SG, najwyższą skuteczność chwastobójczą odnotowano dla obiektu, na którym zastosowano go łącznie z wyższą dawkę adiuwanta Asystent+ (0,1 l/ha). Z kolei w bloku drugim, w którym testowano kombinację Rimel 50 SG + CornMax 340 SE, bardzo wysokie skuteczności osiągnięto już, przy dawce 0,05 l/ha!

Skuteczność chwastobójcza [%] – Rimel 50 SG 0,03 kg/ha + adiuwanty

Rimel 50 SG 0,03 kg/ha (bez adiuwanta) (fot. M.Budziński)

Rimel 50 SG 0,03 kg/ha + adiuwant Asystent+ 0,1 l/ha (fot. M.Budziński)

Skuteczność chwastobójcza [%] – Rimel 50 SG 0,03 kg/ha + CornMax 340 SE 0,4 l/ha + adiuwanty

Rimel 50 SG 0,03 kg/ha + CornMax 340 SE 0,4 l/ha (bez adiuwantu) (fot. M.Budziński)

Rimel 50 SG 0,03 kg/ha + CornMax 340 SE 0,4 l/ha + adiuwant Asystent+ 0,1 l/ha (fot. M.Budziński)

2. Doświadczenie z adiuwantami w zabiegu fungicydowym T2 (ochrona liścia flagowego) w pszenicy ozimej

Celem prowadzonych badań była ocena wpływu dwóch różnych adiuwantów: surfaktanta Asystent+ oraz adiuwantu olejowego, zastosowanych łącznie z fungicydem Ambrossio 500 SC (tebukonazol 500 g/l) w obniżonej dawce 0,3 l/ha, na skuteczność ochrony przed chorobami i plonowanie pszenicy ozimej. Doświadczenie założono zgodnie z zamieszczonym niżej schematem.

Ambrossio 500 SC 0,3 l/ha + adiuwanty - wyniki

Na zamieszczonym wyżej wykresie przedstawiono wyniki plonowania (wykres kolumnowy) oraz porażenia septoriozą liści (wykres liniowy, czerwona linia) uzyskane dla porównywanych kombinacji. Najniższy plon (62,84 dt/ha) uzyskano dla obiektu kontrolnego, na którym w ogólne nie wykonano zabiegu fungicydowego T2 (kontrola bezwzględna). Wyższy, o 7,51 dt/ha plon zebrano z poletek, na których zastosowano wyłącznie sam fungicyd (Ambrossio 500 SC 0,3 l/ha), bez adiuwanta (przyrost plonu spowodowany zastosowaniem fungicydu oznaczono na wykresie kolumnowym na zielono). Najwyższe plony zebrano jednak z poletek, na których łącznie z fungicydem zastosowano adiuwant (dodatkowy przyrost plonu spowodowany dodaniem adiuwantu oznaczono na wykresie kolumnowym na fioletowo). Najwyższy średni plon zmierzono dla obiektu z adiuwantem Asystent+ zastosowanym w dawce 0,1 l/ha. W przypadku tej kombinacji przyrost plonu względem obiektu z samym fungicydem (bez adiuwanta) wyniósł aż 15 dt/ha! Analizując „układ” czerwonej linii oznaczającej średnie porażenie septoriozą trzech „górnych” liści pszenicy ozimej, widzimy, że było ono zdecydowanie niższe na obiektach gdzie obok fungicydu do zbiornika opryskiwacza dodano również adiuwant. Oznacza to, że łączne zastosowanie adiuwantu z fungicydem, zwiększa ilość pobranej przez rośliny substancji aktywnej preparatu/ów, co przekłada się następnie na skuteczniejszą ochronę liści przed chorobami. Mniejsze porażenie chorobami, to z kolei większa powierzchnia asymilacyjna liści, a więc wydajniejszy proces nalewania ziarna, co bezpośrednio przekłada się na lepsze wykształcenie ziarna (wyższa wartość MTZ i tym samym wyższy plon. Przedstawioną tezę potwierdziły obliczone przez nas współczynniki korelacji (zależności), widoczne na zamieszczonych niżej wykresach.

Stopień porażenia septoriozą liści (od lewej): flagowych, podflagowych i trzecich „od góry” na kontroli bezwzględnej (brak zabiegu T2) (fot. M.Budziński)

Stan zdrowotnościowy liści na obiekcie z samym fungicydem: Ambrossio 500 SC 0,3 l/ha (bez adiuwanta) (fot. M.Budziński)

Ambrossio 500 SC 0,3 l/ha + Asystent+ 0,1 l/ha – wyraźnie widoczne mniejsze porażenie septoriozą liścia flagowego i podflagowego

Warto dodać, że adiuwant Asystent+ w żadnej z badanych kombinacji nie wykazał niekorzystnego, fitotoksycznego wpływu na roślinę uprawną. Niewielkie, nekrotyczne plamy zaobserwowano w przypadku obiektu z wyższą dawką adiuwantu olejowego. Można zatem stwierdzić, że adiuwant Asystent+ jest nie tylko skuteczny w swoim działaniu, ale także w pełni bezpieczny dla rośliny uprawnej.

Jak doskonale wiecie, skuteczna ochrona roślin jest warunkiem bezwzględnie koniecznym do osiągnięcia wysokiego plonu. „Bonus” jaki niesie ze sobą stosowanie adiuwantów, polegający w dużym skrócie na zwiększeniu ilości pobranego przez rośliny środka i zwiększeniu tym samym jego efektywności, pozwoli nam na lepszą i skuteczniejszą ochronę naszych plantacji, nawet w nie do końcach sprzyjających warunkach i okolicznościach.

opracował: Mateusz Budziński (specjalista ds. doświadczalnictwa)